قام بعض الأخوة الأحباب من كردستان العراق بترجمة الرؤية للغة الكردية لنشرها على مواقعهم للفائدة منها ، ونعيد نشر المقال باللغة الكردية حبا وودا وصلة وتعميما للفائدة ... مركز الشرق العربي

با بە رۆشنبیرییەکى تر لەیەک جیاواز بین

نووسینى: زوهێر سالم *

وەرگێڕانى: رێدار ئەحمەد

گەلى سوریمان نزیکەى نیو سەدە لەژێر سایەى رژێمێکدا ژیا کە راست وهەڵە و نیشتمان پەروەرى قۆرغ کردبوو، هەردەم نەیارانى خۆى بەگەمژە و نەفام و ناپاک و کەوتووە نێو پیلانى فرە سەرو شێوەو رەنگ تاوانبار دەرکرد، تا رۆشنبیرى ناشیرینکردنى بەرانبەرو تاوانبارکردنى لەعەقڵ یان نیشتمانپەروەرێتى و هەندێجاریش لەرووى ئاینى و عەقیدەییەوە گەیشتبووە ئەوەى ببێتە پەتایەکى بڵاوى سەر گۆڕەپانى سوریا لەنێو چینێکى گەورەى رۆڵەکانى یەک نیشتماندا، تۆمەتى گەورەیان دەدایە پاڵ یەک، هەندێکیان هەندێکى دیکەیانى سوک دەکرد، هەندێکیان لەهەندێکى تریان دەترسا، لەگەڵ ئەوەى جیاوازى و روونى لەتێڕوانین و رێزگرتن یەکەمین فیترەتە کەمرۆڤى لەسەر دروست کراوەو، بنچینەى یەکەمى رێساکانى دروستبوونى دەوڵەت و کۆمەڵگاکانە: ((وَلاَ يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ - إِلاَّ مَن رَّحِمَ رَبُّكَ - وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ))، واتە: تا ئێستاش جیاوازن-مەگەر ئەوانەى خوا بەزەیى هاتۆتەوە پێیاندا-لەبەر ئەوەش دروستى کردوون.

گەر بمانەوێت هۆکار و ئەوەى لەپشت جیاوازیە عەقیدەیى و عەقڵى و رۆشنبیرى و دەروونى و سوودمەندى و دوورخەرەوەکانى زیان بپشکنین ئەوا درێژە دەکێشێت و، دوور لەستەمکارى و رۆشنبیریەکەى زۆرجار بۆ رووەکانى جیاوازى مەنتیق و دارشتەى خۆى لەحەقیقەتى شەرعى یان عەقڵى یاخود مەعریفەى رۆشنبیرى یان ژینگە وەردەگرێت و، تێدەگەین کەلەتاریکیەکانى رۆشنبیریەوەیە لە لێکدانەوەى جیاوازیەکانمان بتۆقین و هەردەم بگێڕینەوە  بۆ ناپاکى وپیلانگێڕى و گەمژەیى و کۆنەپەرستى و قەتیس بوون و ناونیشانە هاوشێوەکانى دیکەى...

لەگەورەترین ئەو خراپەیەى لەرۆشنبیرى باوى ئەمڕۆدا لەنێو هەندێ لەخەڵکیدا هەیە لەهەڵسەنگاندن و قسەکردن لەسەر ئەوانەى هاوڕایان نین ئیدى کەسێک بێت یان دەستەیەک یان بیروبۆچوون  پەنا بردنى راستەوخۆیە بۆ تۆمەتبارکردن بەبەکرێگیراو  جارێ بۆ ئەم لایەنە جارێکى دیکە بۆ لایەکى دیکە  جا ئیدى لەسەر ئاستى هەرێمی یان نێودەوڵەتى بێ..

هەندێک کەس نایانەوێت خۆیان ماندووبکەن لە لێکۆڵینەوەو وردبوونەوەو پشکنینى ئەو شتەى دەخرێتە بەردەمى وایدەبینێ کە (تۆمەتى گەورە دانەپاڵى بە مەفهومە شەرعى و نیشتمانییەکەى) بەدەستهێنانى سەرکەوتنە بەلێدانى یەکلاکەرەوە بەسەر بەرانبەرەکەیدا ، هەر بۆیە  بەمەبەستى سڕینەوەیان دەست دەبات بۆ هەڵکێشانى شمشێرى ناپاکى دانە پاڵ بەر لەوەى لۆجیکى رەخنەو وردبوونەوە بەکار بێنێت و، پاش کافر بوون لەرووى شەرعیەوەو ناپاکى نیشتمانى ئیدى قسەکردن لەسەر هەر تاوانێکى تر مانایەکى نیە!!

 لەسەر ئاستى شەرعى ئیسلامى موسڵمانان ماوەیەکى زۆر گیرۆدەبوون، لەوانەیە تا ئێستاش درێژەى هەبێت،  بەو لۆجیکەى کە بەرژەوەندى و خراپەیان-المێالح والمفاسد- بە حەرامکردنى پێش وەختەو یەکلا بوەوە بڕیار لەسەر دەدا، پێت دەڵێت ئەوەى بیەوێت رێگەى وەرگێڕانى کاروبارەکانت  لەسەر رێڕەوى خۆیان لێ بگرێت:(حەرامە)ووازى لێ بێنە، لەو قسەیەیدا(حەرامە) قسە لەسەر (حەرامکراوێکى روون) ناکات کەبەڵگەى واى پێ بێت لاى خواوە بێت و، پشتیش بەبەڵگەیەکى گومان هەڵنەگر نابەستێت بۆ چەسپاندنى یان بۆ بەڵگەهێنانەوەى یان بۆ هەردوکیان وەک یەک.

کاتێ قسە لەسەر کۆمەڵگەیەکى فرەیى دیموکراتى دەکەین ئەوا لەسەرەتاییترین رێساکانى ئەو کۆمەڵگایەدا ئەوەیە لەسەر هەموو ئاستەکان جێگایەکى شیاو بۆ کەسى جیاواز لەبیروڕا ببینین کە شایستەى هاوبەشى نیشتمانى بێت،  جا ئیدى جیاواز لەبیروڕا لێرەدا کەسێک یان دەستەیەک یاخود عەقیدەیەک یان فیکرەیەکە.

 فەقیهى  حەقناس لەمێژووى ئەم ئاینەدا قسەى ئەوە بووە: بیروڕاى من راستەو ئەوەش هەڵدەگرێت هەڵە بێت، بیروڕاى بەرانبەرەکەشم هەڵەیە و ئەوەش هەڵدەگرێت راست بێت، ئەمەش هەڵوێستێکى رەسەنەو لەئەمڕۆدا زۆر پێویستمان پێیەتى لەفیقهدا، بەڵام  لەسیاسەتدا  زۆر زیاتر پێویستمانە..

لەکاتێکدا-ئەمڕۆ-بانگەشەى شۆڕش لەدژى رژێم دەکەین پێویستە لەسەرمان بەئەنجامدانى شۆرش لەسەر هەندێ رۆشنبیریمان دەست پێ بکەین کەلەدەروونماندا چەسپاوە، نەک هەر ئەوە بەڵکو کێ دەزانێت لەوانەیە هەندێ رۆشنبیرى سەردەمەکانى داخران کەئەوانى بەوەگەیاندبوو ئێمەشى گەیاندۆتە ئەوەى ئەمڕۆ تێیداین.

کاتێ گوێدەگرم لەوانەى راستەوخۆ گوزارشت لەشادى دەربڕینى خۆیان بەرانبەر دیموکراتیەت و فرەیى و کرانەوەى رۆشنبیرى دەکەن لەرەتکردنەوەى ئەوەى بەدڵیان نیە بەهەمان شێوەى تۆمەتبارکردن کە رژێم پەناى بۆ دەبرد دەدەبڕن دڵم دەسوتێ بۆیان وبەزەییم دێتەوە پێیاندا..

بەڵێ ئێمە لەیەک جیاوازین، لەسەر زۆر ئاستیش لەهەڵسەنگاندنى زۆرێک لەخەڵک و هەڵوێست و هەنگاوەکان، بەڵام ئەو جیاوازییەى کە لێکمان جیا نەکاتەوەو پەرتەوازەمان نەکات و گومان و ترس وبیم لامان دروست نەکات.

لەکۆمەڵگەى فرەیى دیموکراتیدا  کەبانگەشەى بۆ دەکەین جێگاى رۆشنبیرى تۆمەتبارکردنى تێدا نابێتەوە، جێگاى تەکفیر کردن و ناپاکى دانە پاڵ و، پشت گوێ خستنى تێدا نابێتەوە، ئەگەر ئەم رۆشنبیریە بەرزە لەویژدانماندا نەچەسپا ئەوا ئێمە پێویستمان بەشۆڕشێکە لەشۆڕشەکەماندا..

----------------

* بەڕێوەبەرى مەڵبەندى –الشرق العربی-یە بۆ توێژینەوەى ژیارى و ستراتیژی.

5/9/2011